Elektrik ve elektrik ürünlerinden bahsederken çok kullanılan üç terim voltaj, amper ve frekanstır. Basit olarak anlatmak gerekirse, volt (V) elektriğin kablo veya devrede ilerlerken sahip olduğu basıncın bir ölçüsüdür; buna karşılık amper (A) veya kısaca amp, elektriğin ne kadar yoğun olduğunun bir ölçüsüdür. Volt ve amper, basit olarak bir hortumdaki su ile karşılaştırarak anlatılabilir.
Volt, hortumdaki suyun yarattığı basınç, amper ise suyun hacmidir. Ucunda ağızlığı olmayan bir hortumu çalıştırdığınızda, çok miktarda su vardır (amp) fakat çok fazla basınç yoktur (volt). Hortumun ucuna parmağınızı koyarak, akan suyun miktarını azalttığınızda, basıncı artırırsınız. Bu sayede suyu uzağa fışkırtabilirsiniz.
Kesintisiz güç kaynakları (UPS) sürekli güç sağlayarak, ekipmanı veri kaybından ve ani kesintiler veya voltaj dalgalanmalarından kaynaklanan hasarlardan koruyabilirler. Her biri kendine özgü özellik ve avantajlara sahip çeşitli UPS türleri bulunmaktadır. Statik UPS'ler; sadece yarı iletkenlerden oluşan hareketli parçası olmayan UPS’lerdir. Statik UPS’leri Offline, Line-Interactive ve Online olarak 3 bölüme ayırabiliriz. Online UPS de Konvansiyonel ve Modüler olarak ikiye ayrılır.
1. Konvansiyonel UPS’ler, monoblog yapıdadır ve stand alone olarak da bilinir.
2. Modüler UPS’ler ise frame içerisinde yerleştirilen güç modülleri ile güç artırımı yapılabilir mimaride tasarlanmıştır.
Dinamik UPS'ler; hareketli senkron motorun elektrik enerjisi üreterek cihazları beslemesi prensibiyle çalışan UPS’lerdir.
Elektrikte amp sayısı, kablodan kaç tane elektronun aktığının bir ölçüsüdür. Voltaj ise bu elektronların hangi güçte itildiğini gösterir. Aynı şekilde, bir yangın hortumu, bir bahçe hortumu ile aynı basınçta su akıtırken çok daha fazla miktarda su akıttığı gibi, daha yüksek akım taşıyan bir kablo da eşit miktarda voltaj için daha büyük bir çapta olmalıdır.
Bu tip KGK'larda çift çevrim yöntemi kullanılmaktadır. Burada, önce şebekeden beslenen AC, doğrultma işlemi ile DC'ye dönüştürülür. Bu DC, ters çevirme işlemi ile AC'ye dönüştürülür ve bağlı olduğu yüke veya ekipmana verilir. Bu tip KGK, elektriksel izolasyonun zorunlu olduğu yerlerde kullanılır. Burada normal AC akımı ile beslenen doğrultucu doğrudan eviriciyi beslemektedir. Bu nedenle çift dönüşümlü KGK olarak da bilinir. Online KGK’ların birçok çeşidi vardır.
Elektrik kesintisi olduğunda doğrultucunun devrede hiçbir rolü yoktur ve sisteme bağlı olan aküler eviriciye güç verir. Şebeke geri geldiğinde, doğrultucu eviriciyi beslerken aküleri de şarj etmeye başlar. Normal çalışma anında eviricinin çıkışı, evirici statik anahtarı üzerinden yükü besler. Anormal bir durumda (evirici arızası, aşırı yük, aşırı sıcaklık vb) eviricinin devreden çıkması halinde ise evirici statik anahtarı devreden çıkıp, bypass statik anahtarı devreye girerek yükü bypass üzerine aktarır. Böylece eviricinin devreden çıktığı anda yük kesilmemiş olur ve bypass voltajı üzerinden beslenmeye devam eder.
Bakım anında veya KGK’nın tümüyle devre dışı kaldığı durumlarda ise Manuel Bypass kullanılır. Böylece KGK tamamen devre dışı bırakılıp, KGK üzerinde çalışma yapılabilir. KGK’nın bakımı öncesinde, KGK girişi şebekeden jeneratöre aktarılırsa, cihaz bakım bypass modundayken yükler jeneratör üzerinden beslenmiş olacak ve böylece bakım esnasında oluşacak şebeke kesintilerinden veya dalgalanmalarından yükler etkilenmeyecektir.
Frekans (Hz) ise elektrik sinyallerinin saniyede kaç kez salınım yaptığının bir ölçüsüdür. Ev voltajlarının frekansı, coğrafi bölgeye göre değişir; sanayi voltajlarında ise frekanslar gereksinimlere göre özel olarak uyarlanabilir. Bağlı ekipmanın voltunun, amperinin ve frekansının, elektrik besleme devresi ile uyumunun sağlanması ise aracınızı doğru yakıtla doldurmaya benzer.
Line Interactive Güç Kaynakları
Bu tip kesintisiz güç kaynakları Online modda şebekeyi içindeki trafo ile bir miktar düzelterek çıkışa verir ve akülerini şarj eder. Şebeke gittiği zaman da akü modunda çalışarak çıkıştaki yükü besler. Genel olarak fansız çalıştıkları için evdeki modem, PC, TV vb. cihazları beslemek için çok uygundur.
Online (Statik) Güç Kaynakları
Online (Statik): Bu tip kesintisiz güç kaynaklarında çift çevrim özelliği vardır. Yani kesintisiz güç kaynakları girişinden gelen AC sinyal ilk önce DC’ye çevrilir. Daha sonra DC voltaj tekrar AC’ye çevrilerek yük beslenir. Bundan dolayı girişte oluşan olumsuzluklar kesinlikle yüke yansımaz ve yük her zaman temiz enerji ile beslenir.
Dinamik Güç Kaynakları
Bu tip kesintisiz güç kaynaklarının iç yapısı statik kesintisiz güç kaynaklarına çok benzer. Tek farkları çıkışlarında bir motor/jeneratör olmasıdır. Statik UPS evirici üzerinden motoru besler, motor da yükü besler. Motor da yapısı gereği ideale yakın sinüs sinyali oluşturur ve kısa devre dayanımı statik KGK’lara göre daha yüksek olur. Bu tip güç kaynakları büyük endüstriyel tesisler ve kritik uygulamalarda kullanılmaktadır.