Evlerimizde, işyerlerimizde, endüstriyel tesislerde veya özel işletmelerde can ve mal kaybına karşı elektriksel olarak koruma yapmamız gerekmektedir. Bu koruma elektriğin üretildiği yerden başlayarak son kullanıcıya kadar devam eder. Elektrik sigortası, elektrik tesisatı üzerinde beslenilen hat üzerindeki anlık yüksek gerilim, aşırı akım, kısa devre, nominal akımın üzerinde akım geçişi gibi elektriksel olumsuzlukların önüne geçebilmek için termik ve manyetik özelliklerle elektrik enerjisini kesen bir güvenlik önlemidir.
Elektrik sigortası devre elemanlarının ve devreye bağlı alıcıların zarar görmesini engelleyerek oluşabilecek kaza ve arızalara karşı koruma sağlamak için devreyi belli bir akıma kadar açmaz. Devreden geçen akım, sigortanın hassasiyetine göre belirli olan akım değerinin üstüne çıktığında, sigortanın özelliğine göre sigorta devreyi farklı şekillerde açar. Elektrik dağıtımı ile ilgili ihtiyaçlar konut, ticari ve endüstriyel sektörde sürekli gelişmektedir. Otomatik sigortalar bu ihtiyaçları karşılamak üzere tasarlanmış olup, elektrik tesisatında etkin ve güvenilir bir koruma sağlar.
Elektrik tesisatının bulunduğu her yerde kullanılan otomatik sigortalar tesisatı ve tesisata bağlı elektrik cihazlarını aşırı akımlara ve kısa devrelere karşı koruyan bir devre elemanıdır. Otomatik sigortalar, elektrik tesisatında aşırı akım veya kısa devre oluşması durumunda bu durumu tespit ederek elektrik akımını keser. Otomatik sigortalar manyetik mekanizması ve termik açıcı ile iki farklı koruma sağlamaktadır. Manyetik mekanizmalı otomatik sigortalarda, sigortanın koruma değerinin üzerinde bir akım geçtiğinde mıknatıslık seviyesi artmakta ve devreyi kapatan iki uç elektromıknatıs ile açılmakta, bu şekilde devre kesilmektedir.
Termik açıcı bulunan otomatik sigortada ise sigortanın akım değerinin üzerinden bir akım geçtiğinde Bi-Metal uçlar açmakta ve devreyi kesmektedir. Otomatik sigortalar kutup sayıları, anma akımları, kısa devre kapasiteleri ve açma karakteristiklerine göre seçilmektedir. Otomatik sigorta seçerken dikkat edilmesi gereken ilk husus, otomatik sigorta anma akım değerinin, sigortanın bağlanacağı devreden geçen akımdan büyük veya eşit olmasıdır.
Anahtarlı Otomatik Sigortalar (W Otomatlar)
Anahtarlı otomatik sigortalar temel olarak B tipi, C Tipi ve D Tipi olmak üzere üç çeşittir.
B Tipi Otomatik Sigorta
Genellikle konutlarda tercih edilen B tipi otomatik sigortalar, ani aşırı akımın oluşmadığı devrelerde kullanılmaktadır. B tipi otomatik sigortalar nominal akımın 3 ila 5 katı aralığında devreyi açmaktadır. C ve D tiplerine göre ani akıma karşı manyetik açma katsayıları düşük seviyededir. B tipi sigortalar 6-10-16-20-25-32-40 A değerlerinde üretilebilmektedir.
C Tipi Otomatik Sigorta
C tipi otomatik sigortalar, konutlarda cihazların korunmasında ve endüstriyel alanlarda tercih edilmektedir. B tipinden farklı olarak nominal akımın 5 ila 10 katı aralığında devreyi açmaktadır. Devreyi gecikmeli olarak açan C tipi sigortalar motor koruma devrelerinde çok sık tercih edilmektedir. Özellikle endüktif yüke sahip işletmelerde klima ve buzdolabı gibi alanlarda cihaz koruması sağlamaktadır.
D Tipi Otomatik Sigorta
D Tipi Otomatik Sigortalarda devreyi açma işlemi nominal akımın 10 ila 20 katı arasında gerçekleşir. Sodyum buharlı lambalardan kaynak makinalarına kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Demeraj akımı yüksek motor, kaynak, punta makineleri, sodyum buharlı lambalar ve x-ray cihazların korumasında kullanılır.
