Generatörlerin çalışma esaslarında anlatılan akım her yarım turda yön değiştirir. Büyük güçlü generatörlerde kutuplar elektromıknatıslardan oluşur. Kutupları oluşturan bu elektromıknatıslara uyartım sargısı ismi verilir. Dinamonun Çalışması Yönü değişken olan bu akımı tek yönlü olarak dışarı alabilmek için kolektör (komütatör) ve fırçalardan oluşan bir düzenek kullanılır.
Dışarıdan Uyartımlı Şönt Dinamo Uyartım sargısı harici bir Dc kaynak tarafından beslenen dinamolara dışardan uyartımlı dinamolar denir. Şönt generatörlerde uyartım (indüktör) sargısı endüvi sargılarına paralel bağlanmıştır. Şönt dinamolarda endüvi uçları A-B, kutup sargı uçları I-K, yardımcı kutup sargı uçları ise G-H harfleri ile belirtilir. Uyartım direncinin uçları t-s-q ile gösterilir. Kendinden Uyartımlı Şönt Generatör Uyartım sargısını kendi ürettiği enerji ile besleyen dinamolara kendinden uyartımlı denir. Sargı uçları harfle gösterilirken dışarıdan uyartımlı şönt dinamolardan farklı olarak kutup sargı uçları c-D ile gösterilir.
Kompunt Dinamo Hem seri hem de paralel iki farklı kutup sargısı bulunan dinamolardır. Seri ve paralel kutup sargıları birbirlerinin alanlarını destekliyorsa buna eklemeli kompunt, birbirlerinin alanlarını zayıflatıyorsa buna ters kompunt denir. Seri Dinamo Uyartım sargısının endüvi sargısına seri bağlı olan dinamolardır. Sargı uçları gösterilirken şönt dinamolardan farklı olarak kutup sargı uçları E-F harfleri ile gösterilir. Dinamo Gerilim ve Polarite Miktarının Denetimi Generatörlerde gerilim ayarı yapabilmek için; kutuplardan geçen uyartım akımının, dolayısıyla kutupların manyetik alanlarının denetlenmesi gerekir.
Alternatörün Çalışması Alternatörler mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren elektrik makineleridir. Manyetik alan içerisinde dönen bir iletkende endüksiyon yolu ile bir elektromotor kuvvet oluşması prensibine göre çalışır. Doğru akım Dinamonun çalışmasına benzer. Dinamolarda kolektör yerine bilezikler kullanılmıştır. Dinamolar duran endüvili veya dönen endüvili olarak iki türlü yapılır. şekil 23.6’da döner endüvili dinamonun prensip şeması verilmiştir.
Dinamoların yapısı başlıca dört kısımdan oluşur. Bunlar:
•Gövde ve kutuplar.
•Endüvi ve göbek.
•Kolektör ve fırçalar.
•Yatak, kapak ve diğer parçalar.
Uyartım sargısı harici bir Dc kaynak tarafından beslenen dinamolara dışardan uyartımlı dinamolar denir. Uyartım sargısını kendi ürettiği enerji ile besleyen dinamolara kendinden uyartımlı denir. Hem seri hem de paralel iki farklı kutup sargısı bulunan dinamolardır. Seri ve paralel kutup sargıları birbirlerinin alanlarını destekliyorsa buna eklemeli kompunt, birbirlerinin alanlarını zayıflatıyorsa buna ters kompunt denir. Alternatörler mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren elektrik makineleridir. Bobinde oluşan akım ve gerilimin eğrisi sinüs grafiğine benzediğinden sinüsoidal olarak adlandırılır.
