Bilgisayarın en kritik parçalarından biri olan RAM, diğer adıyla rastgele erişim belleği, dosyaların hızla yazılıp okunmasına izin veren bir depolama birimidir. Sabit diskler ve diğer diskler, RAM'in yanında çok yavaş kaldıklarından, onun yerini alamazlar. Örneğin düzenlemekte olduğunuz bir Word belgesi, bilgisayarınızın RAM'inde depolanır - RAM'in yüksek hızı, yaptığınız düzenlemeleri anında görmenizi sağlar. RAM ne demek anlamak için öncelikle kısaltma olan bu tabiri bir açalım. İngilizce olarak “Random Access Memory” denilen RAM bellek, Türkçe olarak “Rastgele Erişilebilir Bellek” diye tanımlanıyor.
Galiba, RAM ne demek sorusuna verilebilecek en güzel yanıtlardan biri; sisteminizin kısa süreli belleği demek olacaktır. Yeni şeyleri öğrenmekte çok hızlıdır ve hızlı bir şekilde ulaşabilelim diye web tarayıcımız, kullandığımız düzenleme aracı ya da oynamakta olduğumuz oyun hakkındaki bütün bilgileri depolar. Eğer RAM bellekler yerine bu bilgileri uzun süreli depolama sağlayan hard disklerden istiyor olsaydık, istediğimiz her bilgiyi her seferinde yeniden açmamız gerekebilirdi. RAM sürekli olarak tek bir konuya odaklanmak üzerine tasarlanmamıştır ve bir anda yeni bir göreve başlayabilir.
Tabii RAM belleğe bu bilgileri depoluyor diyoruz ama bu bilgileri sürekli olarak barındırmıyor. Yani enerjisi kesilince tüm bu bilgileri unutuyor diyebiliriz. RAM'lerin statik ve dinamik olmak üzere iki türü vardır. DRAM'ler kabaca 60 nanosaniyelik erişim süreleri sunarken SRAM, 10 nanosaniyelik erişim süresi sunabilir. Ancak DRAM, çok daha uygun fiyatlı olması nedeniyle daha yaygındır. Donanımla ilgilenmeye ilk başladığımız zamanlarda hepimiz RAM ne işe yarar diye sormuşuzdur ve cevap bulabilmek içinde epey bir araştırma yapmışızdır.
Öncelikle şunu belirtmek gerekiyor. RAM bellek geçicidir. Yani bilgisayarınız açık olduğu süre boyunca birçok bilgiyi depolayan RAM bellekler, bilgisayarınızı kapattığınızda, yani RAM bellekler için gerekli olan enerjiyi kestiğinizde tüm bu bilgiyi unutacaktır. RAM bellek her biri 1 ya da 0 bulunduran kutulardan oluşur. Bu kutulardan her biri eşsiz bir adrese sahip olur, sıralar ve sütunlar halinde yer alırlar. Set halinde bulunan RAM kutuları dizi olarak bulunur ve her bir kutuya da hücre denir.
RAM bellek bu hücrelerde bilgisayarınızın kısa süre içerisinde ihtiyaç duyabileceğini düşündüğü her türden bilgiyi depolar ve ihtiyaç anında iletir. Bu sayede oyun oynarken ya da bir görsel üzerinde çalışırken yavaşlama olmadan sürecin devam etmesini sağlar. RAM bellekler için belli bölgelerden gelen bilgilerin derlendiği ve direkt olarak verilerin toplanmasına izin verildiği donanım denebilir.
RAM bellekler yapısal olarak küçüktür ve mikroçipler içinde depolanır. Ayrıca depolayabileceği veri miktarı da azdır. Demek istediğimiz RAM bellek 8 GB olabilir ama bir hard disk 10 TB’ye kadar bilgi saklayabilir. RAM belleklerin mikroçipleri, anakart üzerindeki yuvaya yerleştirilen bir hafıza modülü üzerinde toplanır. Bir veri yolu ise, anakartın yuvalarını işlemciye bağlamakta. RAM ne demek ya da RAM bellek nedir gibi sorulardan sonra işin biraz daha teknik kısımlarına geçebiliriz.
RAM çeşitleri, iki ana şekilde gelir;
Dinamik Rasgele Erişilebilir Bellek: Kısaca DRAM olarak anılırlar. Yazımızın başından beri bahsettiğimiz gibi tipik, depolanan bilgiyi korumak için enerji gereksinimi olan RAM bellek çeşididir. Her bir DRAM hücresi, bir elektrik kondansatöründe tutulan bir yüke ya da yük eksiğine sahiptir. Bu hücrede bulunan veri, kondansatörden sızan enerjiyi telafi edebilmek için her milisaniyede bir elektronik yükle yenilenir. Bir transistör kapı görevi görerek, bir kondansatörün değerinin okunabildiği ya da yazılabildiğine karar verir.
Statik Rasgele Erişilebilir Bellek: Kısaca SRAM olarak adlandırılır. Yine verileri barındırmak için sürekli bir enerjiye gereksinim duyar ama DRAM’in aksine sürekli olarak yenilenmesine gerek yoktur. SRAM içerisinde yük barındıran kondansatör yerine, bir ucu 1 ve diğer ucu 0 olarak görev yapan ve anahtar görevi gören transistörler vardır. SRAM, bit başına sadece tek bir transistöre ihtiyaç duyan DRAM’in aksine, bir bitlik veriyi barındırmak için birkaç transistör gerektirir. Sonuç olarak SRAM çipleri çok daha büyük ve eş değer boyuttaki DRAM’den çok daha pahalıdırlar.
RAM bellek nedir ve kapasite oranları nasıl olur sizlere elimizden geldiğince aktarmaya çalıştık. Fakat RAM konusunda, bir de MHz şeklindeki terimle karşılaşıyoruz. Bundan dolayı MHz terimine de bir açıklık getirmek istedik. Hertz, tanım olarak frekans sıklık birimidir ve saniye başına düşen devir sayısını belirtir. Bir hertz saniyede bir devir ve 1 MHz ise saniyede bir milyon devir olduğunu belirtir. Yani RAM bellek üzerinde bulunan MHz değerleri, RAM’in saniyede ne kadar işlem devri yaptığını bizlere anlatıyor.
İnternet üzerinde RAM MHz öğrenme, RAM hızı öğrenme ya da RAM frekansı öğrenme gibi aramalar yaptığınızda, aslında öğrenmek istediğimiz şey RAM belleğin saniyede kaç milyon devir yaparak işlem yaptığı. Bu değer DDR olarak geçen RAM bellek çeşitlerinde, her devir de iki kez işlem yapacağı anlamına geliyor.
RAM (Random Acces Memory , Rasgele Erişimli Bellek) : ram bellek çalışma şekli açısından oku/yaz bellek olarak ta adlandırılır. Yani istenildiğinde bellek içerisindeki bilgilere erişilebilir yada değiştirilebilir. Belleğin belirli yerlerinde depo edilen program komutları, verile ve benzer-lerinden meydana gelen sözcüklere herhangi bir sırada ve aynı sürede erişebilir. Ulaşım zamanı sözcüğün bellekte bulunduğu yerden bağımsızdır. Bu anlamda ROM’larda rasgele erişim aygıtları-dır. Manyetik şerit, manyetik disk gibi elemanlarda ise bilgiye ulaşmak için bellek alanını sırasıyla tarama zorunluluğu vardır. RAM de saklanan bilgiler uçucudur. Yani sistemin enerji kesildiğinde RAM’da saklanan veriler kaybedilir.
