Avrupa Birliği (AB), güvenli ve dayanıklı iletişim altyapısı kurmak amacıyla hazırladığı uydu ile internet hizmeti sunacak IRIS için imtiyaz sözleşmesi imzaladı. AB Komisyonu, 290 uydudan oluşan çok yörüngeli uydu internet sistemi IRIS için SpaceRISE konsorsiyumuyla sözleşme yapıldığını açıkladı.
AB'nin SpaceRISE konsorsiyumu ile yapılan ortaklıkla yeni sistemi geliştireceği, konuşlandıracağı ve işleteceği belirtilen açıklamada, bunun Avrupa'nın güvenli bağlantısını sağlayacağı kaydedildi. Açıklamada, IRIS’in uzun vadeli zorluklara karşı güvenli, dayanıklı ve gelişmiş uydu bağlantısı sunacağı vurgulandı. IRIS'in kullanıcılara gelişmiş bağlantı hizmetleri sağlayacağı ve AB genelindeki bağlantı boşluklarını kapatacağına dikkat çekilen açıklamada, sistemin Avrupa'nın stratejik özerkliğini ve teknolojisini destekleyeceği kaydedildi.
Açıklamada, IRIS sistemin hem orta hem de alçak yörüngenin avantajlarından faydalanacağı, sistemin özel şirketlere ve vatandaşlara yüksek hızlı geniş bant internet hizmeti vereceği belirtildi. Projenin uygulanmasından sorumlu SpaceRISE konsorsiyumunun Avrupa uydu ağı operatörlerinden SES SA, Eutelsat SA ve Hispasat SA'yı bir araya getirdiği hatırlatılan açıklamada, bunun Avrupa genelinde alt yüklenici ekip tarafından da destekleneceği kaydedildi.
Açıklamada, konsorsiyumun önemli ortakları arasında Thales Alenia Space, OHB, Airbus Defence ve Space, Telespazio, Deutsche Telekom, Orange, Hisdesat ve Thales SIX’in de yer aldığı bildirildi. Konsorsiyumla yapılan 12 yıllık imtiyaz sözleşmesinin, 2030'a kadar ticari bağlantı hizmetlerini sağlamak için güçlü bir kamu-özel sektör ortaklığı teşkil ettiği bilgisine yer verilen açıklamada, IRIS'in kamu finansmanının AB ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA), özel yatırımlarının ise SpaceRISE konsorsiyumu tarafından yapılacağı ifade edildi.
Bu platformun başta ABD'deki Starlink sistemine ve bu alanda sayıları artması beklenen diğer sistemlere rakip olması hedefleniyor. Toplam maliyetinin 10 milyar avroyu bulması beklenen IRIS'e AB kendi bütçesinden önemli mali kaynak sağlamayı planlıyor. Geniş bant uydu İnternet hizmeti sunan İngiliz OneWeb ile Fransız uydu şirketi Eutelsat, Starlink'e rakip olmak amacıyla birleşme kararı aldı. Starlink, uydu interneti alanında yörüngeye gönderdiği 2 bin 957 uydu ile lider konumda.
Eutelsat 2023 yılının ortasına kadar tamamlamayı planladığı bu birleşme için OneWeb'e 3,4 milyar dolar ödeyecek. Şu an OneWeb’in 428 uyduya sahip olduğu ve bunu 648’e çıkarmak istediği aktarılıyor. Eutelsat’ın ise şu an 36 farklı uydusu yer alıyor. Ortak bütçe ve geliştirme çalışmaları kapsamında daha fazla uyduya ulaşmak isteyen ikili, ayrıca Amazon’un kurduğu uzaydan internet projesine de güçlü bir rakip olacak.
Yeni şirket Eutelsat’ın dünya yörüngesindeki uydularını (GEO) ve OneWeb’in düşük yörüngedeki uydularını (LEO) birleştirecek. Berneke de konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “OneWeb’e yapılan ilk yatırım iletişim sektöründe büyümenin geleceğinin GEO ve LEO sistemlerinin birleşimiyle gerçekleşeceğini olan güçlü inancımızın sonucu gerçekleşti” ifadelerini kullandı. OneWeb hissedarları, genişletilmiş sermayenin yüzde 50'sini temsil eden 230 milyon yeni ihraç edilen Eutelsat hissesi alacak. Birleşme sonucu ortaya çıkacak şirket, 2022-2023 mali yılı için 1,2 milyar euro gelir ve 0,7 milyar euro FAVÖK'e sahip olacak. Salı günü yıllık gelirlerini yayımlayan Eutelsat, beklentilerin yüzde 6,7 altında kalarak 1,15 milyar euro gelir açıkladı.
Bu birleşme sonrası Spacex ve Amazon'un ardından alçak dünya yörüngesine uydu gönderecek şirket sayısının artması 2-3 yıl içerisinde alçak dünya yörüngesindeki uydu sayısının katlanarak artması anlamına geliyor. Bu nedenle birçok gökbilimci alçak yörüngedeki uydulara tepki gösteriyor. Bilim insanları uydular nedeniyle gözlemevlerinden yaptıkları araştırmaların etkilendiğinden şikâyet ediyor. Birçok gözlemevi uydular nedeniyle büyük zorluk yaşıyor. Örneğin, Kaliforniya'da Palomar Dağı'ndaki 1.2 metrelik bir teleskop kullanarak gökyüzünün geniş kesimlerini tarayan Zwicky Geçici Tesisi’nden paylaşılan yukarıdaki fotoğrafta Starlink uydularının uzay araştırmalarına nasıl zarar verdiğini görebilirsiniz.
Starlink gerekli izinleri alması durumunda toplamda 30 bin uyduyu yörüngeye fırlatacak. Şimdiden 3 bine yaklaşan uydu sayısıyla bu hedefine gerçekleştirmeye oldukça yakın. Dünyanın her noktasında yüksek hızlı ve düşük gecikmeli internet fikri muhteşem olsa da uzaya verdiği zarar da yadsınamaz bir gerçek.
